Hoe werkt ons autonome zenuwstelsel tijdens het werk? Voorbeeld

Stress is een veelbesproken onderwerp in onze moderne werkomgeving. Vaak voelen we de druk om te presteren en de constante stroom van taken kan overweldigend zijn. Verschillende mensen reageren anders op stress maar de functie van ons autonome zenuwstelsel (ANS) is voor iedereen hetzelfde. Dit betekent dat als je de werking van je zenuwstelsel begrijp je ook jezelf beter begrijpt. Als gevolg hiervan weet je ook beter wat voor jou stressverminderend kan zijn met betrekking tot je reactie op een trigger van de omgeving die stress bij jou oproept.

Wat is het Autonome Zenuwstelsel?

Stress is een veelbesproken onderwerp op de werkvloer, en ons autonome zenuwstelsel (ANS) speelt een belangrijke rol in hoe we stress ervaren. Het ANS bestaat uit het sympathische wat respectievelijk verantwoordelijk is voor de ‘vecht-of-vlucht’ reactie en en het parasympathische (ventraal + dorsaal) zenuwstelsel: oa ontspanning/dissociatie/vergeten. Door te begrijpen hoe ons ANS werkt, kunnen we beter omgaan met stress en de symptomen ervan herkennen. Het voorbeeld onderaan deze blog illustreert hoe een gebrek aan sociale connectie op een nieuwe werkplek kan leiden tot verhoogde stress en gevoelens van isolatie, en hoe dit het ANS beïnvloedt. Begrip van deze reacties kan helpen om sneller en effectiever op stressvolle situaties te reageren.

Even ter herinnering:

Dat kan je lezen in deze blogs rond dit onderwerp:

• Wat is het autonome zenuwstelsel? Dit leggen we uit aan de hand van de PolyvagaalTheorie.
  https://plezierinjewerk.be/wat-is-de-polyvagaaltheorie-basisprincipes-en-toepassingen-bij-stress-en-veerkracht/
• Stressregulatie – de Nervus Vagus
  https://plezierinjewerk.be/stressregulatie-positieve-boodschappen-aan-je-lijf-geven-1/

Het begint allemaal met zelfbewustzijn.

Begrijpen hoe je lichaam reageert op stress kan je helpen om symptomen van chronische-activatie van je zenuwstelstel te herkennen, zoals vermoeidheid, gespannen spieren en verhoogde prikkelbaarheid. Dit bewustzijn is de eerste stap naar effectieve stressmanagement.

Maar laat ik een voorbeeld geven:

De Impact van het Autonome Zenuwstelsel op de Werkvloer

Stel je voor dat je begint bij een nieuwe werkgever. Je komt uit een werkomgeving waar je je gewaardeerd voelde door je collega’s en je werk werd erkend. Je voelde je echt thuis bij je vorige werkgever, maar een financieel aantrekkelijk aanbod bracht je ertoe om van werkgever te veranderen.

Op je eerste werkdag word je vriendelijk ontvangen door HR. Echter, wanneer je naar je bureau wordt begeleid, merk je dat je nieuwe teamleden allemaal druk bezig zijn met hun eigen werk. Ze stellen weinig vragen en, als iemand die zelfstandig werkt, begin je je in te werken in je nieuwe functie. Er staan meetings in je agenda en je hebt regelmatig één-op-één gesprekken met collega’s die telkens heel vriendelijk zijn. Maar na deze gesprekken keert iedereen terug naar hun bureau, opgesloten in hun eigen wereldje. Dit begint voor jou ongemakkelijk te voelen. Je hebt de behoefte om met deze mensen te praten en wenst dat zij ook interesse in jou tonen, de nieuwe collega. Maar dat gebeurt niet, wat je een ongemakkelijk gevoel geeft.

De eerste week verloopt op zich goed, maar je merkt dat je je verloren voelt in deze nieuwe werkomgeving. Je mist de band met je vorige collega’s. Ook tijdens de lunch merk je dat er geen vragen aan je worden gesteld. Je vindt het zelf moeilijk om vragen te stellen aan deze nieuwe collega’s. Je lijkt geen connectie te kunnen maken. Dit maakt dat je je meer en meer geïsoleerd voelt. Je merkt stress op zoals oa gespannen spieren. Bovendien vertelt niemand je wat de manier van omgaan met elkaar is. Zo blijkt dat er een thuiswerkdag is waarvan niemand je iets vertelde en dus ben je helemaal alleen op kantoor. Je voelt je afgewezen en begrijpt niet dat dit kan gebeuren.

Wat Gebeurt er met het Autonome Zenuwstelsel?

Geleidelijk aan ga je van een gevoel van welzijn en bekwaamheid (geassocieerd met het ventrale deel van het autonome zenuwstelsel) naar een staat van verhoogde alertheid en stress (geassocieerd met het sympathische zenuwstelsel). Je probeert harder om connectie te maken met je collega’s, luistert aandachtiger naar wat ze zeggen, en je begint signalen op te vangen. Nu bevind je zenuwstelsel zich in een staat van alertheid. Je hartslag versnelt, je voelt je zenuwachtig en ongemakkelijk.

Je vertelt jezelf dat het gewoon een kwestie van tijd is en dat je rustig moet doorgaan, maar elke dag ga je met een zwaarder gemoed naar het werk. Op een gegeven moment spreekt een HR-medewerker je aan en vraagt hoe het met je gaat. Op dat moment voel je je zo geïsoleerd dat je begint te huilen. Deze persoon geeft je hoop en spreekt met je manager. Je hoopt dat je de situatie nog kunt omkeren.

Hoop

Na dit gesprek met HR voel je je hoopvoller. Je manager belt je voor een Team-gesprek, maar zonder camera. Tijdens dit gesprek leg je je situatie uit, maar je voelt je nog steeds onbegrepen. Je zenuwstelsel reageert met de gedachte: “Ik wil hier nooit meer terugkomen. (Vlucht reactie van de sympathische onderdeel van je autonome zenuwstelstel.)” De volgende dagen gebeuren er nog gelijkaardige voorvallen. Je voelt met niemand connectie en merkt dat je verder en verder afdwaalt. Op een dag sta je op met een zwaar gemoed en kunt niet naar het werk gaan. Je wilt gewoon weg en nooit meer terug.

Op dit moment ben je in het stadium van vluchten binnen je sympathische zenuwstelsel. Dit verschuift naar het dorsale deel van je zenuwstelsel, waar je alle contact en connectie met anderen wilt verbreken. Je voelt je onbegrepen en begrijpt niet waarom dit jou overkomt. Het leven voelt zwaar aan en je wilt nooit meer terug naar deze werkplek.

Cliënt’s ervaring

De persoon van dit voorbeeld had veel zelftwijfel. Waarom kon ze niet beter doorzetten? Maar waarom was het zo moeilijk? Waarom… Hoe kwam het dat ze zo reageerde en haar lichaam haar zoveel klachten begon te geven. Zo veel dat ze niet meer kon werken.

Dit voorbeeld illustreert hoe ons autonome zenuwstelsel reageert met de werkomgeving en hoe het onze ervaring beïnvloedt. Door begrip en bewustzijn van deze reacties kunnen we beter begrijpen wat er gebeurt en hierop sneller inspelen. Belangrijk is te beseffen dat het een fysiek reactie is op de situatie waarin je je bevind bepaald door hoe je eigen systeem deze ervaart.

Heb je hierover vragen? Stel ze gerust: sofiestiers@ylia.be